Εν πλω

Η καταστροφή της Σμύρνης μέσα από το ημερολόγιο ενός δόκιμου σημαιοφόρου.

Εισαγωγή – Ιστορική επιμέλεια: Κώστας Κατσάπης, Εκδόσεις ΚΥΨΕΛΗ

Αν κι έχουν περάσει ήδη 101 χρόνια από τη μικρασιατική καταστροφή η μνήμη της παραμένει πάντα ζωντανή στη συνείδηση των νεοελλήνων. Τόσο αυτών που είναι απόγονοι των πρωταγωνιστών της ιστορίας όσο και των υπολοίπων. Κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει τη νεότερη, τη σύγχρονη Ελλάδα αν δεν γνωρίζει τα γεγονότα του 1922. Αν και οι διάφορες πλευρές του δράματος είναι λίγο πολύ γνωστές, αν και έχουν γραφτεί πολλά για τα αίτια αλλά και τις συνέπειες της εθνικής αυτής τραγωδίας το ενδιαφέρον για τις προσωπικές μαρτυρίες των ανθρώπων που τα έζησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δεν έχει σβήσει. Ίσα-ίσα τώρα που στο προσκήνιο έρχεται ή μικροϊστορία οι μαρτυρίες αυτές αποκτούν ολοένα και περισσότερη αξία.

Για τον αναγνώστη που σχετίζεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με την Πάρο το συγκεκριμένο βιβλίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς ο συγγραφέας του ημερολογίου Αθανάσιος Παπαβασιλείου, είναι ένας νεαρός δόκιμος αξιωματικός του ναυτικού που κατάγεται από την Πάρο και καταγράφει τα όσα είδε κι άκουσε, τα όσα έζησε από τις 28 Ιουλίου ως τις 11 Σεπτεμβρίου στο καταδρομικό Έλλη παραπλέοντας τις μικρασιατικές ακτές. Το κείμενο υπό μορφή επιστολής απευθύνεται στην μνηστή του, Μαρία Κρίσπη, με την οποία δεν βλέπει την ώρα να ξανασμίξει στην Πάρο και η οποία έμελλε να γίνει η σύντροφος της ζωής του.

«Σμύρνη ελληνική δεν υπάρχει πλέον!» Με τις πέντε αυτές λέξεις ο νεαρός δόκιμος αποτυπώνει τα τραγικά γεγονότα του ’22 που συγκλονίζουν τη νεανική ψυχή του. Η εκτενής εισαγωγή του Κώστα Κατσάπη, καθηγητή ιστορίας στο Πάντειο και το ΕΑΠ, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ενώ η έκδοση που έγινε τον Νοέμβριο του 2022 στο πλαίσιο των 100 χρόνων από τη μικρασιατική καταστροφή είναι καλαίσθητη και ιδιαίτερα επιμελημένη.