Ο κ. Γιάννης Βασιλειόπουλος επιμελητής του μουσείου.
Το μικρό “διαμάντι”
της Νάουσας
– Συλλογή Όθωνα Κάπαρη
Κείμενο: Πέτρος Αλεξίου
Όποιος ενδιαφέρεται να δει από κοντά τα σχέδια των οικοσήμων της Πάρου, αξίζει να επισκεφθεί το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Νάουσας, το οποίο στεγάζεται σε ένα μικρό κτίριο στην πλατεία του χωριού.
Το μουσείο φιλοξενεί την προσωπική συλλογή του Όθωνα Κάπαρη, επιφανούς γιατρού από τη Νάουσα και αρχαιόφιλου, που ασχολήθηκε με την ιστορία, την αρχαιολογία και την λαϊκή τέχνη του νησιού. Μάς μίλησε για αυτό ο κ. Γιάννης Βασιλειόπουλος, προϊστάμενος και επιμελητής του μουσείου, στον οποίο οφείλουμε πολλές από τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο μας:
Όταν πέθανε ο Όθωνας Κάπαρης, άφησε τη συλλογή του στην τότε κοινότητα Νάουσας, η οποία θεώρησε σκόπιμο να φτιάξει αυτό εδώ το μουσειάκι. Τα αντικείμενα όμως της συλλογής είναι πολλά και ο χώρος μικρός, γιατί προοριζόταν αρχικά για καφενείο. Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής δεν εκτίθεται. Γι‘ αυτόν το λόγο, πέρα από τα αντικείμενα της μόνιμης έκθεσης, κάνουμε κατά καιρούς και περιοδικές εκθέσεις.
Το σπουδαιότερο τμήμα της συλλογής είναι τα κεραμικά, και ειδικά αυτά που ανήκουν στην αγγειοπλαστική “σχολή” του Τσανάκκαλε, της πόλης που εμείς λέμε Δαρδανέλια, στον Ελλήσποντο. Στην περιοχή αυτή βρισκόταν και το Πάριο, μία αρχαία αποικία της Πάρου. Η συλλογή περιλαμβάνει, βέβαια, και κεραμικά από τα Ιόνια Νησιά, ευρωπαϊκά, συριανά, αλλά και από όλα τα νησιά του Αιγαίου.
Υπάρχουν επίσης αγροτικά εργαλεία, είδη οικοσκευής αλλά και αντικείμενα που έχουν σχέση με τη ντόπια οικιακή οικονομία. Για παράδειγμα, το νησί παρήγαγε παλιά πολύ βαμβάκι, καλής ποιότητας. Όσα καράβια έρχονταν, προμηθεύονταν σκούφους, κάλτσες, φανέλες… Μέχρι το ’65-’70 θυμάμαι οι γιαγιάδες μας και οι μανάδες μας, ήταν όλες με τις βελόνες. Δούλευαν μαλλί και βαμβάκι. Τέτοια εργαλεία έχουμε εδώ.
Διαθέτουμε και μια συλλογή με μέτρα και σταθμά, μία με νομίσματα, καθώς και μια άλλη με πήλινες πίπες από την εποχή της Τουρκοκρατίας… Μην ξεχνάμε ότι υπήρχε καλλιέργεια καπνού στην Πάρο και ότι μέχρι το 1965 η εφορία καπνού Κυκλάδων είχε την έδρα της στο νησί. Βέβαια, η καλλιέργεια καπνού αναπτύχθηκε πολύ μετά το 1922, γιατί οι Μικρασιάτες πρόσφυγες ήταν πιο εξοικειωμένοι με το προϊόν.
Υπάρχει τέλος και η βιβλιοθήκη του Όθωνα Κάπαρη, με σπάνιες εκδόσεις μονογραφιών και καταλόγων. Ο Κάπαρης ήταν αρχαιόφιλος. Μάλιστα το 1962-63 είχε ιδρύσει τον Όμιλο Αρχαιοφίλων Ναούσης, σε μια εποχή που λίγες τέτοιες ομάδες υπήρχαν στην Ελλάδα. Εγώ ήμουν νεαρό παιδί τότε. Θυμάμαι, ο Παναγιώτης Μαθιόπουλος, ο ζωγράφος που δημιούργησε τη Συλλογή Βυζαντινών Εικόνων και Κειμηλίων της Νάουσας, με είχε συστήσει στον Αναστάσιο Ορλάνδο, τον σπουδαίο καθηγητή του Πολυτεχνείου που είχε αναλάβει την αναπαλαίωση της Εκατονταπυλιανής, λέγοντας: “Ο νεαρός ανήκει στο θίασό μας, είναι μεν νεαρός αλλά έχει πάθος…”. Πάθος με την καλή έννοια… Έρωτα… Αυτόν τον ερασιτεχνισμό, που λένε, του εραστή του ωραίου, της τέχνης… Γι‘ αυτό συνεχίζω…
Καλοκαίρι 2016
