Η Μαίρη Χατζάκη με φόντο το έργο «Απόπλους» από την έκθεση του Γιάννη Αδαμάκη στην γκαλερί «αντί».

O Μανώλης και η Κούλα Χαραλάμπους στην είσοδο του παντοπωλείου «Ο Διπλός» στην Παλιά Αγορά της Παροικιάς που σφράγισε μια ολόκληρη εποχή.

Η στιγμή που οι κολυμβητές πέφτουν στο νερό για τον διάπλου Πάρου – Αντιπάρου.

Μαίρη Χατζάκη

Συνέντευξη: Αυγή Καλογιάννη | Φωτογραφίες: Μαίρη Χατζάκη

10 χρόνια anti art gallery στην Αντίπαρο

Η γκαλερί «αντί» πρωτοάνοιξε την πόρτα της το καλοκαίρι του 2012 σε έναν λιλιπούτειο χώρο 6x3x3, μπροστά ακριβώς από την είσοδο του Κάστρου και φιλοξένησε εκθέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής, κεραμικής, κοσμήματος, φωτογραφίας, γραφιστικής και video art ως το φθινόπωρο του 2022 οπότε και έκλεισε. Για πάνω από 10 χρόνια μας χάρισε πολλές ωραίες στιγμές. Τόσο η γκαλερί όσο και το Φεστιβάλ Φωτογραφίας σφράγισαν την πολιτιστική ζωή της Αντιπάρου για όσο κράτησαν. Στη συνέντευξη που ακολουθεί η Μαίρη Χατζάκη, ιδιοκτήτρια της γκαλερί, μας μιλάει για αυτά τα 10 σημαντικά χρόνια.

|| Οι κορυφαίες στιγμές ||
H πρώτη μεγάλη έκθεση ήταν για τον Χουλιαρά με επιμελήτρια την Ελισάβετ Πλέσσα, όπου επίσημη καλεσμένη ήταν η κόρη του που μας είχε δώσει και τα έργα. Άλλωστε το σπίτι όπου ο Χουλιαράς έζησε πολλά χρόνια ήταν μέσα στο Κάστρο, στην Αντίπαρο. Ήρθαν και τρεις καλλιτέχνες, ο Κακίσης που μίλησε κιόλας, ο Φοίβος Δεληβοριάς και ο Πανούσης και κάναμε εκδήλωση στο Κάστρο που τέτοια δεν ξανάγινε. Με πολύ κόσμο, τραγούδια, τεράστια επιτυχία! Κι έτσι καταξιώθηκε σιγά σιγά η γκαλερί, κι έτσι κάπως ήρθε κι ο Χρήστος Μποκόρος, που έκανε έργα ειδικά για την Αντίπαρο. Όλοι όσοι ακολούθησαν μάς είπαν πολύ καλά λόγια. Μετά γίναμε φίλοι με κάποιους καλλιτέχνες και ζητούσαν να ξανακάνουν έκθεση όπως με τον Αχιλλέα Χρηστίδη.

Νιώθω ευγνώμων επίσης για τις δύο εκθέσεις του αγαπημένου Γιάννη Αδαμάκη και ξεχωρίζω σαν μια υπέροχη στιγμή τα τραγούδια στο παγκάκι με συνοδεία μπαγλαμά! Σημαντική ήταν κι η έκθεση του Γιώργου Χαδούλη με έργα ζωγραφικής αλλά και κεραμικής όπως και του Στέλιου Γκίκα. Κορυφαία ήταν κι η εκδήλωση για τα Καπετανέικα του Γουζέλη, σαν στήριξη και προβολή της εκδήλωσης που γίνεται στη Νάουσα της Πάρου. Ο Πλάτωνας Ριβέλλης, ο δάσκαλος της φωτογραφίας, έχει επίσης εκθέσει φωτογραφίες του στην γκαλερί και έχει κάνει και δύο σεμινάρια στην Αντίπαρο Άλλη έκθεση που ξεχώρισε για την πρωτοτυπία της ήταν η έκθεση video art της Εύας Παπαμαργαρίτη όπου η γκαλερί άδειασε τελείως και στους τοίχους προβάλλονταν τα video. Μια ιδιαίτερη έκθεση ήταν της Δήμητρας Κατσαούνη για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση με τους Ήρωες του ’21 κατά τη διάρκεια της οποίας ήρθαν οι μαθητές του Δημοτικού της Αντιπάρου με τις δασκάλες τους.

Το εντυπωσιακό φινάλε στην πορεία της αίθουσας τον Σεπτέμβρη του 2022 ήταν η έκθεση των έργων των φοιτητών της ΑΣΚΤ με τίτλο “Have a Seat in Antiparos” με την πολύτιμη παρουσία των καθηγητών τους που ήταν φυσικά μεγάλη τιμή για την Αντίπαρο. Πολλοί καλλιτέχνες από Πάρο και Αντίπαρο παρουσίασαν τη δουλειά τους σε ατομικές ή ομαδικές εκθέσεις τέχνης ή φωτογραφίας. Έγιναν κι εκθέσεις με καλλιτεχνήματα από ντόπιους καλλιτέχνες και ήρθαν άνθρωποι στην γκαλερί για πρώτη φορά. Μεγάλη συμμετοχή από ντόπιους εθελοντές είχαμε κυρίως στο φεστιβάλ.

|| Antiparos International Photo Festival ||
Το Φεστιβάλ προέκυψε από τη σελίδα του David Frazer Wray “Antiparos Photo Gallery” στο f αλλά και τη δική μου ιδέα οργάνωσης ενός Φεστιβάλ. Εκμεταλλευτήκαμε τον χώρο του Κάστρου με τον καλύτερο τρόπο. Κάθε Ιούλιο με αφετηρία την αίθουσα «αντί» όπου και η έκθεση του επίσημου καλεσμένου, δεκαπέντε εκθέσεις φωτογραφίας ξεδιπλώνονταν στους υπαίθριους χώρους του Κάστρου, στο μοναδικό ξεχωριστό του περιβάλλον. Μέχρι και ο Στράτος Καλαφάτης παρουσίασε ένα μέρος της έκθεσης του για τον Άθω.

Την πρώτη χρονιά του Φεστιβάλ το 2013 ο κόσμος ήταν απερίγραπτος και τα σχόλια από ανθρώπους που ούτε καν περίμενα να έρθουν ήταν εξαιρετικά. Δεν θεώρησα ότι έκανα κάτι σπουδαίο αλλά θεώρησα ότι έκανα κάτι πάρα πολύ χρήσιμο. Πολλοί γνώρισαν για πρώτη φορά το Κάστρο. Το Φεστιβάλ έγινε μη κερδοσκοπικό σωματείο μετά από πρόταση του Δήμου Αντιπάρου για να μπορεί να μας χρηματοδοτεί και η γκαλερί εντάχθηκε σε αυτό. Η χρηματοδότηση όμως υπήρξε ελάχιστη και ο Δήμος περισσότερο μάς αγνόησε παρά μάς στήριξε. Έλπιζα σε μία υποστήριξη ακόμα και χωρίς χρήματα όπως το να μπορούμε να βάζουμε κάπου τις αφίσες ή τα μπάνερς. Αυτό είναι ένα παράπονο.
Όταν έκλεισε η γκαλερί μετά τη διάλυση του σωματείου και την ανακοίνωση για το τέλος του Φεστιβάλ από τον David, περίμενα να δω αν θα υπάρξει κάποια αντίδραση από τον Δήμο. Δεν υπήρξε όμως. Οπότε το λήξαμε με αφορμή και τις αρχαιολογικές ανασκαφές στο Κάστρο που έκαναν τον χώρο ακατάλληλο για εκθέσεις.

|| Τέλος εποχής ||
Όπως όλα έτσι κι η γκαλερί επηρεάστηκε πολύ από την καραντίνα. Τότε άλλαξαν τα πράγματα γιατί πολλοί φίλοι και γνωστοί απέφευγαν να έρχονται στο Κάστρο. Και η κατάσταση αυτή δεν αντιστράφηκε αμέσως μετά τον κορονοϊό. Πράγματι τα τελευταία δύο χρόνια έλειψε από την Αντίπαρο ο κόσμος ο φιλότεχνος. Η γειτονιά άλλαξε κι η γκαλερί ήταν πια λίγο ξεκάρφωτη εκεί. Παλιά είμασταν ξεχωριστοί, είχε δημιουργηθεί εκεί ένα στέκι μαζί με το παγκάκι. Μου έχουν προτείνει να κάνω έκθεση για το παγκάκι γιατί έχουν καθίσει εκεί άσημοι και διάσημοι όπως και καλλιτέχνες πολλοί. Έχω εκπληκτικές φωτογραφίες από αυτό το παγκάκι, ίσως γίνει τελικά αυτή η έκθεση.

|| Κωνσταντίνα Σκιαδά ||
Τα πρώτα χρόνια είχα πάντα κάποιο βοηθό που ποτέ δεν έμενε πολύ μέχρι που ήρθε η Κωνσταντίνα Σκιαδά η οποία και έμεινε μέχρι το τέλος. Γραφίστρια, απόφοιτη της Σχολής Βακαλό, σχεδίασε τα περισσότερα γραφιστικά της γκαλερί. Όλοι οι καλλιτέχνες την αγάπησαν και την εκτίμησαν. Στα εγκαίνια αφού είχα κάνει την προετοιμασία πήγαινα να ξεκουραστώ λίγο και άφηνα την Κωνσταντίνα να ανοίξει. Κι αυτή ήταν για μένα μια πολύ ωραία στιγμή, καθώς πλησίαζα κι έβλεπα τον κόσμο να έχει γεμίσει το στενάκι, με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι και τότε έφευγε η κούραση κι έμενε μόνο μια μεγάλη ικανοποίηση.

|| Τι αποκόμισα ||
Αυτό που αποκόμισα ήταν η χαρά να γνωρίζω καλλιτέχνες, να τους ακούω, να βλέπω τις δημιουργίες τους. Παρόλο που είχα αγωνία ειδικά όταν ο καλλιτέχνης ήταν διάσημος κι ερχόταν από γκαλερί της Αθήνας, είχα εμπιστοσύνη στον εαυτό μου γιατί δεν το έπαιζα κάτι παραπάνω από ό,τι ήμουνα. Δεν ήμουν η γκαλερίστα ή η ιστορικός τέχνης. Πάντα ήμουν η φιλότεχνη που πρόσφερα τον χώρο, πιθανόν και φιλοξενία. Ελπίζω αυτή η γκαλερί που δεν έγινε ποτέ art shop αλλά παρέμεινε όπως το ήθελα, ένας χώρος τέχνης, να έχει σπείρει έναν σπόρο σε κάποιο μυαλό, σε κάποια συνείδηση ώστε να ξαναγίνει κάπου στο νησί. Μακάρι…

|| Τα σχέδια για το μέλλον ||
Ολοκληρωμένα σχέδια για το μέλλον δεν υπάρχουν, υπάρχουν σκέψεις και επιθυμίες. Μια τέτοια επιθυμία είναι η έκθεση και η έκδοση «Οι Άνθρωποι του Δεσποτικού» με φωτογραφίες από τα έργα αναστήλωσης του Δεσποτικού και τους μαρμαρογλύπτες να προχωρήσουν παραπέρα. Μπορεί η έκθεση να ταξίδεψε ως την Αμερική αλλά στην Αντίπαρο αποσιωπήθηκε και δεν στηρίχτηκε. Αυτό βέβαια που είναι ευχάριστο είναι ότι μετά τη φωτογράφιση οργανώθηκαν ετήσιες εκθέσεις με τα έργα των μαρμαρογλυπτών. Τώρα πια οι μαρμαρογλύπτες είναι δικοί μου άνθρωποι.

|| Μαίρη Χατζάκη – φωτογράφος ||
Όταν φωτογραφίζω δεν σκηνοθετώ, το κάδρο βγαίνει ενστικτωδώς. Αλλά αυτό το ενστικτωδώς όπως λέει κι ο Πλάτωνας Ριβέλλης θέλει από πίσω μια καλλιέργεια. Το πιο εύκολο για μένα είναι να βρω μια εντυπωσιακή όμορφη στιγμή. Και κάτι δυσάρεστο να βγάλω πρέπει να είναι όμορφο. Τις περισσότερες φορές το πετυχαίνω εύκολα, οπότε νομίζω ότι είναι πια ένστικτο γιατί αν καθυστερήσω και το σκεφτώ, θα χάσω και τη στιγμή.

Ένα μεγάλο θέμα που έχω κάνει είναι οι κοιμισμένοι στο φέρυ μπωτ ή τα πρόσωπα που έχω φωτογραφίσει στην Πανεπιστημίου, στην Αθήνα. Εκεί τόλμησα, θα μπορούσα όμως να έχω φάει και ξύλο. Όπως είπε κι ένας άλλος μεγάλος φωτογράφος που δούλεψα μαζί του ο Στέλιος Σκοπελίτης, «Για να μάθεις φωτογραφία, πάρε την κάμερα και βγες στους δρόμους». Αυτό το έχω κάνει.

Είμαι πολύ χαρούμενη αν πετύχω πρόσωπο, για μένα οι πιο σημαντικές μου φωτογραφίες είναι αυτές που έχουν ανθρώπινη παρουσία. Δεν ένιωσα ποτέ ότι μπορώ να κάνω αυτό που έχουν κάνει σπουδαίοι φωτογράφοι, να βγάλω ένα τοπίο, να αποδώσω τη φύση. Δεν έχω ούτε την ικανότητα ούτε την κάμερα. Το τοπίο είναι κάτι τόσο δυνατό που δεν αισθάνομαι ότι μπορώ να το αποτυπώσω με τη φωτογραφία μου.

Από μικρή φωτογράφιζα και θαύμαζα τους φωτογράφους. Βλέπω πολύ κινηματογράφο αλλά και στον κινηματογράφο ξεχωρίζω φωτογραφίες. Ο κινηματογράφος υπήρξε για μένα ένα μεγάλο σχολείο και πάντα ψάχνω στους τίτλους να δω ποιος είναι ο φωτογράφος.