Καράβες

Κείμενο: Μάρω Βούλγαρη

Ένα παλιό θαλασσινό παχνίδι γίνεται έθιμο, κι από έθιμο ξανά παιχνίδι!

Εκεί κοντά στο μεσοπόλεμο, όταν άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτοι μεταλλικοί τενεκέδες εμφανίστηκε στο νησί και η πρώτη χειροποίητη καράβα. Κάποιος παππούς, κάποιος γονιός πρωτοέφτιαξε ένα μικρό τσίγκινο καράβι για το παιδί του, από τον τενεκέ του λαδιού ή της φέτας που υπήρχε στο σπίτι. Έτσι, ξεκίνησε ένα όμορφο ανοιξιάτικο έθιμο, που δεν το κατέγραφαν όμως ως έθιμο απλώς το βίωναν σαν παιδικό παιχνίδι.

Σιγά σιγά οι τσίγκινες καράβες απέκτησαν ποικιλία από χρώματα, κατάρτια από ξύλα και καλάμια, και πολύχρωμα πανιά από ρετάλια που βρίσκονταν σε κάθε σπίτι . Στη συνέχεια “ναυπηγήθηκαν” δεμένες με τριχιά κι έκαναν παράκτια ταξίδια: ο καπετάνιος απ έξω, το καράβι μέσα, από τον Αη Δημήτρη γύρω γύρω στο λιμάνι της Νάουσας.

Αργότερα, τα παιχνίδια των παιδιών εξελίχθηκαν και οι καράβες ξεχάστηκαν. Κάποιοι παλιοί μόνο τα έφτιαχναν και τα παρέδιδαν ως κειμήλια στα βαφτιστήρια ή στα νεογέννητα εγγόνια τους, μέχρι που ο Ναυτικός Όμιλος Νάουσας τα ξαναέβαλε στη ζωή του νησιού και τα ξαναέκανε παιχνίδι.

“Όταν δημιουργήθηκε το Μουσείο του Όθωνα Κάπαρη γύρω στο 1997-98», μας αφηγείται ο Τάσος Κασαπίδης, “μέσα στο παραδοσιακό υλικό ανακαλύψαμε μια σπάνια φωτογραφία όπου τέσσερα παιδάκια παίζουν με μια καράβα. Με αφορμή αυτή τη φωτογραφία και σε συνεργασία με το Χορευτικό της Νάουσας δημιουργήσαμε το πρώτο εργαστήρι κατασκευής της”.

Ο Θανάσης Ταντάνης, ο Βασίλης Αλιπράντης και ο Δημήτρης Σιφναίος ήταν οι πρώτοι «δάσκαλοι» που έμαθαν στην καινούρια γενιά να φτιάχνει καράβες που να μπορούν να «ταξιδέψουν» στα νερά του λιμανιού. Έτσι, έγινε η πρώτη γιορτή και οι καράβες ξαναμπήκαν στη ζωή μας. Μετά από πέντε χρόνια το εργαστήρι επαναλήφθηκε, και κάποια στιγμή μια ομάδα παιδιών, ο Αντώνης Μπαρπαρήγος, ο Μανώλης Σομαρίπας, ο Στέλιος Μαλαματένιος δημιούργησαν ένα ανοιχτό εργαστήριο στην Γκαλερί του Κώστα Γουζέλη. Εκείνο το χειμώνα φτιάχτηκαν οι περισσότερες και οι ομορφότερες καράβες γιατί υπήρχαν διαθέσιμα υλικά και εργαλεία και βεβαίως αγάπη και πάρα πολύ μεράκι. Ο καθένας πήγαινε αυτόνομα, ο ένας έδειχνε στον άλλο, και οι καράβες βρίσκονταν παντού σχεδόν σε κάθε σπίτι…

Αργότερα, το 2017 δημιουργήθηκε ο Ναϊάς, και τον ίδιο χειμώνα κάναμε ένα εργαστήρι που το ονομάσαμε “Μικρές Καράβες”. Κάθε Σαββατοκύριακο μαζευόταν στη μαρίνα άπειρος κόσμος, σχολεία κ.λ.π. με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πάνω από 150 καράβες και το γεγονός να πάρει μεγάλη προβολή.

Οι καράβες δεν είναι πλέον ανάμνηση ούτε κειμήλιο αλλά ένα παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους που ξαναμπαίνει στην κουλτούρα του τόπου αυτή τη φορά και ως χειροτεχνία στα σχολεία. Ένα παιχνίδι που θυμίζει τη φτώχεια, την ευρηματικότητα, τη σύνδεση με τη θάλασσα και την παιχνιδιάρικη φύση των νησιωτών.