Υφαίνοντας τις κοιλάδες της αγάπης, 2023, φρέσκα και ξερά φυτά, πλεγμένα με βελονάκι, υφασμένα, κεντημένα. Από την έκθεση «Το Φαινόμενο της Πεταλούδας».

Κι από τα φύκια των ποδιών του αλαφροπερνά ένα κύμα, 2019, υφασμένα φύκια Ειρηνικού Ωκεανού.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΚΑΝΔΑΛΗ

Κείμενο: Μάρω Βούλγαρη | Φωτογραφίες: Victoria Mara Heilweil | Vera Dautllari | Spyros Hound

Από Θάλασσα σε Θάλασσα!

6.885 ναυτικά μίλια! Τόσα χωρίζουν το Σαν Φρανσίσκο από την Πάρο. Αυτή η διαδρομή είχε μέσα της κι άλλες πιο μικρές διαδρομές, αλλά κυρίως είχε μια μεγάλη εσωτερική διαδρομή για τη Δήμητρα Σκανδάλη που ευτυχώς κρατάει ακόμα…

Η Σχολή Καλών Τεχνών, το Erasmus στην Ολλανδία, η παραμονή στο Σαν Φρανσίσκο αλλά και η Πάρος, η αγαπημένη πατρίδα, ήταν οι μεγάλες και βαθιές επιρροές. Η Δήμητρα Σκανδάλη επιστρέφει στην Αλυκή κρατώντας στα χέρια της φύκια του Ειρηνικού κι ενώνει διαφορετικούς πολιτισμούς μέσα από το νοητό δίχτυ της τέχνης με ένα πρωτοποριακό εργαστήρι καλλιτεχνών.
«Η γνωριμία μου με την τέχνη ήταν ένα ταξίδι αυτογνωσίας», μας λέει ή ίδια. «Μια διαδικασία απόκτησης ταυτότητας και εξερεύνησης του κόσμου μέσα από τα δικά μου μάτια. Πάρα πολύ σ’ αυτό συνέβαλαν τα ταξίδια. Όταν πήγα στην Ουτρέχτη για να συναντήσω την τέχνη της κεντρικής Ευρώπης έμεινα άφωνη. Σκέφτομαι πάρα πολλές φορές τα έργα που είδα από τότε. Με επηρέασαν βαθιά…

Μετά το Erasmus το 2009 ήρθα στην Ελλάδα για την πτυχιακή μου κι έστησα την έκθεσή μου: τέσσερις εγκαταστάσεις με βιομηχανικά υλικά, συρματοπλέγματα, σπασμένες λάμπες και στο τέλος μια λίμνη με νερό. Ένα σχόλιο δηλαδή πραγματικά αυτοβιογραφικό με παραπομπή στα οικοδομικά υλικά στα οποία δούλευα μέχρι τότε κι ένα σημείο σύνδεσης του παρελθόντος με το παρόν.

Στο San Francisco Institute με το μεταπτυχιακό ξεκίνησε η ιστορία της Αμερικής. Μια ιστορία που διήρκεσε 9 χρόνια. Ξεκίνησα το 2011 και ήταν σαν να προσγειώθηκα στο φεγγάρι. Εργαζόμουν και σπούδαζα ταυτόχρονα εκεί αλλά ήταν συγκινητική και η βοήθεια της οικογένειας μου, παρόλο που δεν ήταν μια mainstream επιλογή σπουδών. H Aμερική ήταν μια πολύ πυκνή συνολικά εμπειρία, σε επίπεδο δουλειάς, μελέτης αλλά και αποδοχής και διακρίσεων. Βούτηξα απερίσπαστα στη μελέτη και έβγαλα όμορφα πράγματα.

Κι εκεί συμβαίνει κάτι μαγικό: Πηγαίνοντας στη νονά μου στο Σαν Ντιέγκο για σύντομες διακοπές, ανακάλυψα τα φύκια του Ειρηνικού τα οποία ξεκίνησα και έπλεκα. Και αυτό από μόνο του ήταν κάτι πολύ δυνατό, γιατί αυτό είναι ένα υλικό δικό τους αλλά και δικό μου, εμποτισμένο με τις παιδικές μνήμες μου. Η αναφορά μου από την αρχή ήταν τα δίχτυα των ψαράδων. Πλέκω λοιπόν πλεχτά ή κάνω υφαντά με φύκια, γυρίζοντας από θαλάσσης στο ελληνικό εργόχειρο, μια σύνδεση που έγινε ασυνείδητα. Οι ψαράδες μάλιστα του νησιού, μου χαρίζουν αυτές τις όμορφες βελόνες που έχουν για τα δίχτυα που κάποτε ήταν ξύλινες και τώρα είναι πλαστικές.

Τέτοιου τύπου ήταν και η συμμετοχή μου στην έκθεση στο εργοστάσιο “Πεταλούδα” όπου έπαιξα με την ύφανση και τις μεταξωτές κλωστές, κι έγιναν υφαντά ή βελονάκι αλλά και συνθετικά νήματα που βρίσκω στην παραλία. Κεντήματα, υφαντά και πλεχτά καλύπτουν μικρές ή μεγάλες επιφάνειες, παίζω όμως και με το ελληνικό φύκι αλλά με άλλους τρόπους. Γράφω επάνω ποίηση με μικροκαλλιγραφία, κάνω επιχαλκώσεις… Σχεδιάζω επίσης χάρτες πάνω στα μάρμαρα. Άλλο ένα υλικό του νησιού, αναφορά στην παιδική μου ηλικία. Το παριανό μάρμαρο ήταν μια παλιά και βαθειά μου επιθυμία. Εν τέλει πάντως διαπιστώνω ότι διάλεξα μια εικαστική γλώσσα που να την καταλαβαίνουν οι γονείς μου. Τα φύκια, τα δίχτυα, το παραγάδι και τα εργόχειρα.

Έναν τέτοιο διάλογο αλλά πλέον μεταξύ καλλιτεχνών θέλησα να δημιουργήσω με το Cycladic Arts (Κέντρο Φιλοξενίας Καλλιτεχνών Κυκλάδων) που εδρεύει στην Αλυκή. Η παλιά κατοικιά της γιαγιάς μου κυρα Μοσχούς έγινε ένας σύγχρονος χώρος φιλοξενίας καλλιτεχνών που σκοπό έχει να ενθαρρύνει τον διάλογο και την ανταλλαγή εμπειριών, μεταξύ καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.»